Stal stopowa – jakie jest jej zastosowanie?

Rozwój technologii, a także coraz większe zapotrzebowanie na stal sprawiło, że powstało coraz więcej odmian tego materiału. Żeby uzyskać konkretny efekt, lub poprawić niektóre właściwości zaczęto dodawać do stali inne składniki. W artykule przyjrzymy się bliżej stali stopowej, a także pierwiastkom, które są do niej dodawane.

Co to jest stal stopowa?

Na początku wyjaśnijmy czym tak naprawdę jest stal stopowa. Według przyjętej definicji, do stali stopowych zalicza się stopy żelaza z węglem, do których celowo dodano konkretne pierwiastki stopowe, nazywane dodatkami stopowymi. Dodatki stopowe stosuje się w celu uzyskania konkretnych właściwości stali, większej wytrzymałości, lub odporności na konkretny czynnik zewnętrzny – temperaturę lub wilgoć). Skutkiem dodania poszczególnych pierwiastków jest zmiana struktury stali. Dzieje się tak dlatego, ponieważ dodatki stopowe oddziałują zarówno na węgiel, jak i na żelazo, a także na siebie. Zawartość procentowa dodatków stopowych w stali może wynosić od 0,01% do nawet kilkudziesięciu procent – wszystko zależy od przeznaczenia stali i właściwości jakie chcemy uzyskać. W jakim celu stosuje się dodatki stopowe? Oto niektóre z przyczyn:

• uzyskanie wyższej twardości
• zwiększenie odporności na ścieranie
• uzyskanie wyższych własności mechanicznych i technologicznych
• uzyskanie konkretnych własności chemicznych lub fizycznych

Stale stopowe możemy podzielić na trzy rodzaje. Pierwszym z nich jest stal niskostopowa, w której zawartość jednego pierwiastka nie przekracza 2,0%, a suma wszystkich pierwiastków nie jest większa niż 3,5%. Kolejną grupą są stale średniostopowe – tutaj zawartość pierwiastka (nie dotyczy węgla) może być większa niż 2%, ale nie może przekraczać 8%. Suma łączna pierwiastków w stali średniostopowej nie może przekraczać 12%. Ostatnią grupą są stale wysokostopowe, w przypadku których suma pierwiastków dodatkowych nie przekracza 55%.

Dodatki stopowe w stali stopowej

Do stali stopowej, jak już wspomnieliśmy, dodaje się określonych pierwiastków, w celu uzyskania odpowiednich cech. Najczęściej stosowanymi pierwiastkami w stali stopowej są:

• chrom – zwiększa wytrzymałość i hartowność stali, najczęściej chrom stosowany jest w stalach specjalnych i narzędziowych
• nikiel – obecność tego pierwiastka znacznie ułatwia proces hartowania. Nikiel dodaje się do stali ulepszania cieplnego oraz do stali kwasoodpornej
• wolfram
• wanad
• kobalt
• krzem
• tytan
• niob
• glin

Większość gatunków stali posiada w swojej ofercie firma Virgamet – https://virgamet.pl/stale-narzedziowe-weglowe-niskostopowe, dostarczająca swoim kontrahentom stale z certyfikatami jakości wg PN-EN 10204.